Aandacht voor jezelf is de eerste stap op weg naar verandering. Je leert blokkades herkennen die de verbinding met jezelf en anderen belemmeren.

De eerste bouwsteen van geweldloze communicatie is waarnemen. 

Je gedrag waarnemen en hoe leren je ermee te verbinden op het niveau van behoeften, is een manier om van gebruikelijke reacties af te stappen.

Naarmate je keer op keer reflecteert of je behoefte al dan niet is ingevuld - in situaties waarin je op je gebruikelijke wijze reageerde, opent er zich een ruimte voor anders te handelen in de toekomst.

Geweldloos communiceren betekent dat je beseft dat jouw eigen behoefte de oorzaak is van jouw eigen gevoel en niet het gedrag van de ander.  

Probeer het eens uit:

Sta deze week stil bij één van je gebruikelijke reacties die je met een collega of vriend(in) had. Vraag jezelf af of deze reactie overeenstemt met je waarden.

Welke behoeften vervulde je met deze reactie en welke behoeften bleven onvervuld?

vb. de laatste collega komt maar net op tijd de vergadering binnen, terwijl iedereen er al vijf minuten eerder zit. Jijzelf vindt dit zeer frustrerend want je wil dat elke collega op tijd naar huis kan.

De behoeftes die op dat moment bij jou niet ingevuld werden, waren betrouwbaarheid, begrip en rust. Deze drie kernwoorden zijn voor jou belangrijk.

Deze tip maakt je vertrouwd met de vier bouwstenen van geweldloze communicatie. 

• waarnemen
• gevoelens
• behoeften
• verzoeken

Het leren herkennen en gebruiken van deze vier stappen vereist nl. een ander manier van denken. Je was waarschijnlijk al die tijd gewoon om impulsieve reacties te geven. In plaats daarvan leert geweldloze communicatie, dat je vanuit een intentie kunt handelen die overeenstemt met je waarden. Het vergt oefening!

De cycluszin die je in het begin helpt om deze vier elementen te onthouden, identificeert eerst het waarneembaar gedrag, gevolgd door een gevoel en behoefte met als laatste een verzoek:

"Wanneer ik zie ….. voel ik me …. omdat ik …. nodig heb, zou je mij willen vertellen wat jou ervan heeft weerhouden om …."

Het oefenen van dit model is de meest effectieve manier om de vier bouwstenen onder de knie te krijgen Ga dus zeker niet te snel en sla deze stap zeker niet over.

Probeer het eens uit:

Neem deze week vaker de tijd om over een gesprek na te denken dat je hebt gevoerd. Hoe zou je dit gesprek nu kunnen herformuleren aan de hand van deze vier bouwstenen?

Een manier om nieuwe communicatievaardigheden te leren gebruiken is door te oefenen in stilte. Deze krachtige werkwijze laat je beseffen waar je verbindingsblokkades liggen. Om deze te ontdekken gebruik je de twee volgende stappen:

1. Op welke momenten voel je je minder verbonden met een collega, teamleider of vriend(in)?

2. Wanneer je merkt dat je je niet zo verbonden voelt als je zou willen, ga dan eens na waar je op dat moment mee bezig bent: je gelijk halen, je standpunt verdedigen of iemand anders straffen of de schuld geven. 

Probeer het eens uit:

Neem deze week tijdens een pauze of me-time eens 10 minuten de tijd en denk in stilte na over een gesprek of ontmoeting die niet verliep zoals je graag had gewild.

Vraag jezelf af of je gedachten herkent die een obstakel vormden om in verbinding te blijven. Schrijf ze vervolgens voor jezelf op.

Deze tip besteed aandacht aan empathie en zelfempathie om met frustratie om te gaan. Door middel van empathie herken je dat frustraties signalen zijn van onvervulde behoeften. Het oordeelvrij herkennen van deze signalen zal onder andere leiden naar meer betrokkenheid, samenwerking en tevredenheid.

Een woord, een bepaald gedrag of iets anders dat nare gevoelens in je oproept kan tot frustratie leiden. Terwijl je gefrustreerd op de prikkel met boosheid of gedrag reageert, waar je later spijt van krijgt, kun je die ook gebruiken als een kans om te herkennen welke behoefte onvervuld bleef.

Zonder dit besef leidt die frustratie je vervolgens weer naar je gebruikelijke reactie, zoals boosheid, oordelen of inwendig gemopper. Wat je gebruikelijke reactie ook is, de kans is groot dat je je behoefte uiteindelijk niet zult vervullen.

Zelfempathie is dan – op het moment dat je gefrustreerd raakt – een effectief middel om te gebruiken, want hierdoor kun je kiezen hoe je wilt reageren. Je gebruikt het omdat je, na een onprettige interactie, weer in contact wilt komen met je gevoelens en behoeften. De cycluszin zal je – vooral aan het begin van je leercyclus – hierbij goed kunnen helpen: "Als ik zie of hoor dat … voel ik (me) … omdat ik behoefte heb aan …"

Probeer het eens uit:

Ontdek wat je frustreert. Maak vervolgens voor jezelf een lijst waarin je per situatie opschrijft welk beeld, gedrag, taalgebruik of situatie je prikkelde. Daardoor creëer je een nieuw besef van hun relatie tot je gebruikelijke reacties.

Deze tip wil je vertrouwd maken met zelfempathie – stilstaan bij jezelf, je eigen empathie geven zonder je schuldig te voelen of te veroordelen waarom je dit doet. Hierdoor creëer je innerlijke rust om je gedachten te ordenen en deze objectief te analyseren. 

We doen het wel eens allemaal, je ertoe laten verleiden een conflict of aanvaring met een collega te bespreken, voordat je hier effectief klaar voor was. Je wil zo snel mogelijk naar je werk terugkeren om het conflict bespreekbaar te maken en/of snel te willen oplossen – ook al wist je dat dit ten koste ging zijn van je eigen behoefte(n) die op dat moment niet vervuld zouden worden.

Deze weg kan voor jullie beiden helaas juist tot meer afstandelijkheid en frustratie leiden.

Neem dus eerst een paar minuten de tijd om jezelf empathie te geven door in contact te komen met je eigen gevoelens en behoeften,                                       voordat je een 'laten- we-het-uitpraten-gesprek' met je collega/ leidinggevende hebt. 

Als je eraan denkt een moeilijk gesprek met iemand te hebben, aan een saaie vergadering deel te nemen of een uitdagende ontmoeting te hebben, geef je dan vooraf een dosis zelfempathie:

1. Bepaal ten eerste, zonder te oordelen wat je waargenomen hebt, wat werkelijk gezegd of gedaan werd.

2. Bepaal vervolgens hoe je je hierbij voelt, zonder te analyseren.

3. Bepaal ten slotte zonder te beschuldigen, welke behoefte(n) wel of niet vervuld werden.

Terwijl je je met zelfempathie op deze ontmoeting voorbereid, let dan eens op of je enig verschil in je denken waarneemt en wat je voelt.

Probeer het eens uit:

Doorloop de stappen van zelfempathie voordat je aan een uitdagend gesprek, vergadering of ontmoeting met een collega of leidinggevende begint. Ga net zo lang door totdat je een verandering in je intentie herkent, weg van oordelen, beschuldigen, of 'gelijk hebben'.